न्यूजमधेश डेस्क
काठमाडौं,२९ असार । तपाईले माथि देख्नु भएको ब्रह्माण्डको पहिलो रंगीन छवि नासाको जेम्स वेब टेलिस्कोपबाट लिइएको हो। चम्किलो ग्यालेक्सीहरूले भरिएको ब्रह्माण्डको सबै पहिले जारी गरिएका तस्बिरहरूमध्ये यो सबैभन्दा स्पष्ट तस्वीर हो। यो उच्च रिजोल्युसन तस्वीर हामी सम्म पुग्न धेरै अरब वर्ष लाग्यो। यो तस्विर अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनलाई मंगलबार ह्वाइट हाउसमा ब्रीफिंगको क्रममा देखाइएको थियो।
त्यसपछि राष्ट्रपतिले भने, ‘यी तस्विरहरूले सारा विश्वलाई सन्देश दिन लागेका छन् कि अमेरिकाले ठूलो काम गर्न सक्छ। र यसले अमेरिकी जनतामा – विशेष गरी हाम्रा बच्चाहरूमा – हाम्रो सीमाभन्दा बाहिर केही छैन भन्ने विश्वास जगाउन गइरहेको छ।’
१० अर्ब डलरको जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप गत वर्ष डिसेम्बरमा प्रक्षेपण गरिएको थियो। यो प्रसिद्ध हबल स्पेस टेलिस्कोप भन्दा धेरै आधुनिक रूपमा वर्णन गरिएको थियो।
यसले आकाशका सबै विवरणहरू निगरानी गर्न सक्छ, तर मुख्य रूपमा यसको दुई लक्ष्यहरू छन्। पहिलो भनेको १३.५ बिलियन वर्ष पहिले ब्रह्माण्डमा चम्केका पहिलो ताराहरूको तस्बिर लिनु हो, र दोस्रो, जीवनको अपेक्षा गरिएको ग्रहहरूको खोजी गर्नु हो।
राष्ट्रपति बाइडेनको अगाडि जारी गरिएको वेब टेलिस्कोपको पहिलो तस्बिरले यो टेलिस्कोप आफ्नो उद्देश्य पूरा गर्न कत्तिको सक्षम छ भनेर स्पष्ट पार्छ। तपाईले जे देखिरहनुभएको छ त्यो दक्षिणी गोलार्धमा SMACS 0723 भनेर चिनिने आकाशगंगाहरूको समूह हो।
समूह वास्तवमा त्यति टाढा छैन – केवल लगभग ४.६ बिलियन प्रकाश-वर्षको दूरीमा छ । तर यी क्लस्टरहरूको ठूलो संख्याले टाढा भएका चीजहरूको ज्योतिलाई मोडेर बढाएको छ।
यो खगोलीय दृष्टिले टेलिस्कोपको जुम लेन्स जस्तै हो। ६.५ मिटर फराकिलो गोल्डेन मिरर र अल्ट्रा-सेन्सिटिभ इन्फ्रारेड उपकरणको साथ, वेबले यस चित्रमा आकाशगंगाहरूको विकृत आकार पत्ता लगाउन सक्षम भएको छ, जुन बिग ब्याङ्गको ६० करोड वर्ष पछि पनि अस्तित्वमा थियो।
र ठूलो कुरा। वैज्ञानिकहरूले वेबले खिचेको तस्विरको गुणस्तर हेरेर भन्न सक्छन् कि यो टेलिस्कोपले अन्तरिक्षका ती दुर्गम चीजहरू पनि हेर्न सक्षम छ, जुन यस चित्रमा देखिँदैन।
नासाका अधिकारी बिल नेल्सनले भने, ‘प्रकाश १ लाख ८६ हजार माइल प्रति सेकेण्डको गतिमा यात्रा गर्छ । र ती साना ठाउँहरू मध्ये एउटामा तपाईंले देख्नुहुने प्रकाश १३ अर्ब वर्षभन्दा बढी भइसक्यो।’
‘र हामी यो भन्दा पनि पछाडि जाँदैछौं, किनकि यो पहिलो तस्विर हो जुन अगाडि आएको छ। हामीलाई थाहा छ कि ब्रह्माण्ड १३.८ बिलियन वर्ष पुरानो छ, हामी यसको शुरुवातमा छौं।’
हबल टेलिस्कोपले त्यस्ता तस्बिरहरू खिच्न पूरा हप्ता लगाएको थियो भने वेब टेलिस्कोपले मात्र साढे १२ घण्टा लिएको थियो।
वेबले WASP-96 b को वायुमण्डलको विश्लेषण गर्यो, जो पृथ्वीबाट १ हजार प्रकाश-वर्ष भन्दा धेरै टाढा अवस्थित विशाल ग्रह हो । यसले हामीलाई त्यहाँको वातावरणको बारेमा बताउनेछ।
WASP-96 b ले ग्रहमा जीवनलाई कायम राख्न आफ्नो मूल ताराको पर्याप्त नजिक परिक्रमा गर्छ। तर यो आशा गरिएको छ कि वेबले एउटा ग्रह पत्ता लगाउन सक्छ जसको वायुमण्डलमा ग्यासहरू छन्। यी पृथ्वी बाहिर अवस्थित ग्यासहरू जस्तै छन्, जसले जीवनको आशालाई संकेत गर्न सक्छ।
नासा वेबले आफ्नो लक्ष्य पूरा गर्न सक्षम हुनेमा विश्वस्त छ।
डेपुटी प्रोजेक्ट वैज्ञानिक डा एम्बर स्ट्रोनले मंगलबार जारी हुने बाँकी तस्बिरहरूमा बीबीसीलाई भने: “मैले सुरुका केही तस्विरहरू देखेको छु र ती उत्कृष्ट छन्।” तर ती तस्बिरहरूसँग सम्बन्धित वैज्ञानिक तथ्यहरूमा हामीले गर्न सक्ने कामले मलाई उत्साहित बनाउँछ।
वेब प्रोजेक्टका कार्यक्रम वैज्ञानिक डा एरिक स्मिथले भने कि उनले सोचे कि मानिसहरूले नयाँ टेलिस्कोपको महत्त्व बुझिसकेका छन्। ‘वेबको डिजाइन, र यो जस्तो देखिन्छ, मलाई लाग्छ, यो मिशनबाट ठूलो जनसंख्या प्रभावित भएको छ। यो भविष्यबाट अन्तरिक्ष यान जस्तो देखिन्छ।
