भारती गुप्ता
लहान, ४ जेठ । मानव जीवन धेरै नै दु.खपिडा सहदै आईरहेको छ । जति पनि मेहनत गरेर कामकाज गर्दै आएपनि रोगभोकको पिडाले यो अमूल्य जीवन सताइरहेको हुन्छ ।
यो जीवनमा रोगभोकको कारण मृत्यु हुनु भनेको गरिबीले सताइरहेको छ । अहिले कोरोना भाइरसले जीवन मृत्युसँग लडिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा गरिबीको कारण मानिसहरुलाई एकदमै पिडा भएको छ । अन्य रोगहरुले पनि सताइरहेको छ । कोरोना मात्र नभई अन्य रोगहरुबाट मानिसहरुको मृत्यु हुदैछ ।
मानिसको जीवनमा विभिन्न लतहरु लगेको हुन्छ । प्रायजसो मानिसलाई सुर्तीको बानी हुन्छ । त्यसबाट बर्सेनी लाखौँ मानिसको ज्यान गइरहेको छ । अहिले पाँच महिनादेखि यो कोरोना भाइरस जीवनसँग लडिरहेको छ । जसलाई यो कोरोना भाइरस सक्रमण भएपछि यो संसारबाट बिदा हुन्छ कि त्रास भइरहेको छ । मानिसलाई बाँच्नको लागि सरकारले लकडाउन जति बढाए कोरोना भाइरसबाट मरोस वा नमरोस तर गरिबी र विभिन्न रोगको कारण मर्ने अवस्था छ । मुख्यत गरिबीको कारण मानिसको जीवन अँध्यारो जस्तो भएको छ । दिनभरी काम गर्ने राती आरामले सबै परिवार मिलेर खाने गर्थे । अहिले लकडाउनको समयमा राहतको आसमा बसेको जनताले भोकभोकै बस्नु परेको अवस्था छ ।
दोस्रो चरणको राहत घरघर पुगिरहेको छैन । जहाँ राहत पुगिरहेको भएपनि स्थानिय सरकारले दिइएको राहत सामग्रीमा कमि नै रहेको छ । राहतमा दिइएको सामानहरुमा कमिसनको चलखेल भएको हुन्छ । कुहिएको चामल र त्यसमा कमिसनको चलखेल गर्नेलाई कडा कार्वाही हुनु अति आवश्यक छ । तर, जनप्रतिनिधिहरुले आफ्नो बानीमा सुधार गरेको छैन । न त सरोकारवाला निकायले कारवाहीको दायरामा ल्याएको छ ।
भोकभोकै बसेको गरिबहरुको लागि खाद्यान्न सामाग्रीहरु बाँडनु भएमा धेरै पुन्य र धर्म हुन्छ । यस्तो धर्म गर्नको लागि कुनै तिर्थ जानु पर्दैन । गरिब भोकै बसेको मानिसलाई सेवा गर्नु भएको भए तपाइले धेरै नै महान् र समाजको प्रष्ठित व्यतिm हो भन्ने चिनिन्छ । धनी मानिस धनले ठुलो हुदैन । आफनो मन र कर्मले ठुलो हुन्छ । कर्म गर्नको लागि आफनो समाजमा भएका वा गाउँमा भएका भोकै बसेका बालवृद्ध तथा बिरामीहरुलाई उपचार गराएमा वा गरिब पविारमा जन्मेका कुपोषण भएको बालबालिकाहरुलाई पौष्टिक आहारको व्यवस्था गरिदिए धनीको कर्तव्य हो । धनिले यस्तो सेवा गरेमा त्यो बालबालिकाले यो लकडाउनको समयमा आफनो ज्यान जोगाउन सक्छन् । जो देशको कर्णधार बन्न हो । यो लकडाउनको समयमा जन्मेको शिशु र बृद्धबृद्धाहरुको स्हार गर्नु हामी सबैको कर्तव्य हो । र्आिर्थक अवस्था कमजोर भएको कारण सोचेको कामलाई आगाडि बढाउन सकिरहेको छैन । जीवनमा धेरै सपना राखेको हुन्छ । आफनो छोराछोरीको भविष्यको लागि धेरै नै सपनाहरु सजाएको हुन्छ । तर यो लकडाउनको समयमा आर्थिक अवस्था कमजोर भएको कारण सपनाहरु अधुरा रहने अवस्था सृजना हुँदैछ । गरिबीको कारण मानिस आफनो जीवनको सफलता हासिल गर्न सकिदैन । लकडाउनले गरिबीको कारण मानिसको जीवन जोखिममा छ । बिरामी भएको बेलामा भोकै बसेको समयमा छिमेकीले पनि सापटी दिदैन ।
त्यसैले कोरोना भाइरसबाट ज्यान जोगाउन सक्छ कि सक्दैन । तर अरु रोग र भोकले ज्यान जान सक्छ । त्यसै कारण सरकारले सामाजिक दुरी कायम गरी जस्तोसुकै खालको रोजगारीको व्यवस्था गर्नुपर्ने अति आवश्यक छ । अहिलेको अवस्थामा गरिबीको कारण आर्थिक अवस्था एकदमै कमजोर भएको महिलाहरु अरुको घरमा वा धनि मानिसको घरमा गएर झुठो भाडावर्तन लुगाहरु धुने गर्ने र घरमा झाडुपोछा गर्ने काम रोकिएको छैन । एक महिना काम गरे वापत एउटा घरधनीले तीन —चार हजार दिन्छ । गरिबीको कारण महिलाहरु यो लकडाउनको समयमा आफनो छोराछोरीलाई पालन पोषण गर्नको लागि एक विहानै उठेर आफनो घरको सबै काम सकाएर अरुको घरको भाडा बर्तन सफा गर्नको लागि पुग्छ । गरिबी हो । मिहिनेत गरेर कमाएको पैसाले घर व्यवहार चलाउन सकिन्छ । गरिबलाई पनि यो लकडाउनको समयमा आफनो जीवनलाई महत्वपुर्ण बनाउनको लागि सधैँ सरसफईमा ध्यान दिनु अतिआवश्यक हो । मेहनत गरेर कमाइएको पैसाबाट साबुन , हेन्डवास, सेनिटाइजरको व्यवस्था गर्नु भएको भए भने विभिन्न रोगबाट बच्न सकिन्छ ।
विश्वभरी फैलिएको कोरोना भाइरस माहामारीको रुप लिएको छ । यसबाट ज्यान जोखिममा छदैछ । यदि सरसफइमा बढी ध्यान दियो भने परिवार नै स्वस्थ रहन सक्छ । स्वास्थ मानिसको अमूल्य जीवन हो । यो अमूल्य जीवनलाई जसरी भए पनि स्वस्थ राख्नुपर्छ । यसको लागि विहान चारबजे उठेर मनतातो पानी पिएर घरमै वा आँगनमा हिडडुल गर्नुपर्छ । योसँगै योगाभ्यास गर्दा विभिन्न रोगसँग लड्न सकिने क्षमता आर्जन गर्न सकिन्छ ।यो लकडाउनको समयमा गरिब धनी नसोचीकन घरबाट बाहिर निस्कनु परियो भने माक्स लगाउनुपर्छ । बाहिरबाट आएको अपरिचित व्यतिmसंग समाजिक दुरी कायम गरी लकडाउनको अवस्थामा टाढै बस्नु नै जाती ।
अन्धविश्वासको घेरामा समाज
मानिस मानिसमा पिडा र भेदभाव छ । कोरोना भाइरसको डरले एक आपसमा कुराकानी हुनसकेको छैन । जहिले पनि सामाजिक दुरी कायम गर्नुपर्ने अवस्था छ । लकडाउनको पालना गरी मानिसहरु आफनो जीवनलाई काँडा फुलको जस्तो बनिरहेको छ ।
कोरोना भाइरसबाट को बाच्न सक्छ ? को बाच्न सक्दैन ? भन्ने डर त्रासबाट जीवन दोधारमा छ । कोरोना भाइरस फैलिरहेका कारण मानिसहरु चिन्तामा केही उन्नती प्रगती गर्न सकिरहेको छैन । घरमै बसी आफनो जीवन जोगाउनको लागि खानपिनमा पनि एकदमै फरक भएको छ । जो मनिसले सधैँ मासु खाने बानी थियौ । अहिलै हप्तामा एकदिन खाने गरेको छ । त्यसमा पनि कारोना भाइसको डरले मासु छुनमा समस्या भएको छ । मासुबाट भाइरस सर्न सक्छ । भन्ने जनजनमा संचार भएको छ ।
अर्कातीर अन्धविश्वासको घेरामा परेर जादु टुना गरेर महिलाहरु समूह बनाएर दिनभरी वर्त बसेर नदी किनारमा गएर दीप बाल्छन् ।लकडाउनमा पनि भाइरस भगाउनको लागि घरमा होम पुजा गर्छन् । विभिन्न खालको जादुटुनाहरु गर्छन । मानिस जति पनि शिक्षित भएर अन्धविश्वासको चपेटामा परेर विभिन्न देवि देवताको पुजा गरेर आफनो मनलाई सन्तुष्ट पार्नको लागि मनमा भएको शंका हटाउनको लागि मठ मन्दिर मस्जिदमा गएर ध्यान र नवाज गर्छन् । यत्ति गरेर कोरोना भाइरस जस्तो माहामारी रोग निको पार्नको लागि भगवानसंग प्रार्थना गरेर झन रोग पैmलिएको देखिन्छ । यसरी भिडभाड गरेर कोरोना संक्रमणको आमन्त्रण गरिरहेको छ । भारतबाट आएको जमातीहरुले मस्जिदमा नगएर यदि करेन्टाइनमा सिधैं गएको भए आज यस्तो समस्या नेपालमा आउँने थिएन । अहिलेको अवस्थामा भन्ने हो भने धार्मिक क्रियाकलापमा विश्वास नगरेर आफनो जीवनलाई बचाउनको लागि लकडाउनको पालना गर्नुपर्ने जरुरी छ । रोग लाग्नु भन्दा रोगको बाटो छेक्नु नै जाती ।
सरकारले पनि भारतबाट जमातीहरु नेपालमा पसिसकेपछि नाकाहरु बन्द गराइएको थियो । कतारबाट आएको नेपालीमा पनि कोरोना भाइरसको संक्रमण थियो । यस्तो कति उदाहरणहरु छन् । एकजनामा संक्रमण भएपछि तीनहजारमा सार्न सक्छ । त्यसैकारण लकडाउनको पालना गरी जनजनको पिडा अन्धविश्वास नपरी कोरोना भाइरस जस्तो माहामारीबाट बच्नको लागि व्ययामको आवश्यकता छ ।
यो लकडाउनको समयमा मानिसहरु दैनिक कम्तिमा विहान एक घण्टा योगाभ्यास गरेमा यस्ता रोगबाट टाढा हुन सकिन्छ । कुनैपनि योगा र आशन गरेमा पसिना आउने गरी गरेमा आफनो शरीरमा भएको विभिन्न रोगहरुलाई भगाउन सकिन्छ । त्यति मात्र होइन, विहान ओछयानबाट उठेपछि दिसा पिसाब जानुभन्दा पहिलै क्षमता अनुसार मनतातो पानी चिया जस्तै पिउनु भए भने शरीरमा भएको विषहरु पिसाब र पसिनाद्धारा बाहिर निस्कन्छ । विहानदेखि रातीसम्ममा खाना खानुभन्दा एक घंण्टा पहिले पानी पिउनु र खाना खाएपछि कम्तीमा डेडघंण्टा पानी नपिएपछि शरीरमा भएको विभिन्न रोगहरु निको हुन्छ । त्यति मात्र होइन खाना या नास्ता खानु समयमा पानी नखाएपछि र नियमित तातोपानी पिउनु शरीरमा भएको सबै रोग निको हुन्छ । निको नभएपनि कन्ट्रोल गर्न सकिन्छ । खानालाई पेष्ट बनाएर खाना खायो भन्ने या खानालाई मुखमा बतीस चोटी नभए स्रोह पटक चबाएर खाएमा र खाना जहिले पनि कम मात्रामा खानु बेस हुन्छ । लकडाउनको बेलामा घरमा बसीबसी यी उपाय गरेमा रोगसँग लडने क्षमता बढ्दै जान्छ । लकडाउनको समयमा अहिले सम्म कोरोना भाइरस संक्रमण रोक्न कसैले पनि औषधी पता लागाउन सकिरहेको छैन ।
पहिले ज्योतिष बाबाहरुले हातको रेखा देखेपछि भाग्यमा के छ सबै बताउँथ्यो तर अहिलेको अवशथामा सबै बाबाहरु हराएको जस्तो छ । मात्र रामदेव बाबाको चर्चा छ । योगाभ्यासबाट लकडाउनको बेलामा जनजनको पिडा हटाउन सकिन्छ । योगाभ्यासले शरीरमा फुर्ति आउछ । यो अन्धविश्वास होइन यो कुनै जादुटुना पनि होइन । त्यसैकारण बाबा रामदेवको नाम चर्चामा छ । आफनो जीवनमा जति संघर्ष गरेमा त्यति नै उन्नती गर्न सकिन्छ ।
